Bazeni i jezera, na kojima se u vrućim ljetnim danima okupljaju kupači ne sumnjajući da ih baš tamo vrebaju razne bolesti poput virusa, bakterija, gljivica i drugih mikroorganizama koji izazivaju neugodne, a često i opasne infekcije, upravo su u ovo doba godine, najveća prijetnja urinarnog trakta. Jedna od njih je infekcija urinarnog trakta.
Infekcija urinarnog trakta upalni je odgovor urotela (stanica mokraćnog sustava) na prodiranje uropatogenih bakterija, što je obično udruženo s bakteriurijom i piurijom. Bakteriurija je prisutnost bakterija u urinu, koji normalno ne sadrži bakterije, i podrazumijeva bakterije iz urinarnog trakta, a ne kontaminaciju normalno prisutnim bakterijama s kože, vagine i prepucija. Mogućnost kontaminacije urina povećava se zbog neadekvatnog prikupljanja uzorka urina. Bakteriurija (prisutnost bakterija u urinu) može biti simptomatska i asimptomatska (sa smetnjama ili bez njih). Piurija je prisutnost leukocita u urinu i ukazuje na upalni odgovor urotela na bakterijsku invaziju. Bakteriurija bez piurije predstavlja bakterijsku kolonizaciju, a ne upalu. Nasuprot tome, piurija bez bakteriurije zahtijeva daljnje ispitivanje na tuberkulozu, urinarne kamence i karcinom.
Uroinfekcija se definira s obzirom na lokalizaciju: uretritis (mokraćna cijev), cistitis (mokraćni mjehur) i pijelonefritis (bubreg). U žena je gotovo nemoguće razlikovati cistitis od uretritisa, dok se u muškaraca može javiti čisti izolirani uretritis (najčešće tzv. negonokokne prirode).
Cistitis se klinički ispoljava dizurijom i urgencijom, odnosno učestalim mokrenjem, pojačanim nagonom za mokrenjem i osjećajem žarenja tijekom mokrenja, kao i suprapubičnim bolovima (u donjem dijelu trbuha u području mokraćnog mjehura). Nema povišene tjelesne temperature ili je ona ispod 37,50C. Od laboratorijskih nalaza pozitivan je “dipstick“ test na leukocitnu esterazu i na nitrite uz više od 10 leukocita u mm3 urina.
Akutni nekomplicirani pijelonefritis klinički se očituje povišenom tjelesnom temperaturom preko 380C, zimicom, tresavicom i muklim bolovima u slabinskom području uz isključenje drugih dijagnoza, a radiološkom dijagnostikom isključena je abnormalnost urotrakta. Laboratorijskim pretragama nalazi se više od 10 leukocita u mm3 urina i barem 104 CFU uropatogenih bakterija u kulturi urina.
Za razliku od toga, kronični pijelonefritis definira se postupalnim ožiljnim promjenama i skvrčavanjem bubrega. Uroinfekcija može biti nekomplicirana (uz strukturalno i funkcionalno normalni urinarni trakt) i komplicirana (pijelonefritis i/ili strukturalna ili funkcionalna abnormalnost urinarnog trakta, što smanjuje učinkovitost antimikrobnog liječenja). Nekompliciranu uroinfekciju uglavnom imaju žene s izoliranim ili recidivnim bakterijskim cistitisom, a infektivni uropatogen obično je osjetljiv na kratkotrajno liječenje uroantiseptikom. Komplicirana uroinfekcija često je uzrokovana bakterijama rezistentnim na većinu uroantiseptika.
Termin kroničan u načelu treba izbjegavati u kontekstu infekcije urinarnog trakta, osim u slučaju kroničnog bakterijskog prostatitisa, jer trajanje uroinfekcije većinom nije definirano. Reinfekcija je recidivna infekcija drugim bakterijama izvan urinarnog trakta. Bakterijska perzistencija predstavlja recidivnu uroinfekciju uzrokovanu istim bakterijama iz žarišta unutar urinarnog trakta, kao što je infektivni urinarni kamenac ili prostata. Reinfekcija unutar urinarnog trakta može se javiti i unutar dva tjedna s bakterijama istog specijesa, koje su preostale u vagini ili u mokraćnoj cijevi. Relaps (ponovna infekcija) javlja se prenošenjem u slijedu: rektum – mokraćna cijev – mokraćni mjehur.
Za očuvanje zdravlja kupača najvažnija je redovna kontrole vode u bazenima i optimalna koncentracija klora koji uništava većinu virusa, bakterija, gljivica i parazita. Prevelika koncentracija klora pak dovodi do iritacije kože tijela i očiju, posebno ako se ne istuširate po izlasku iz bazena. Opet, manjak klora u vodi omogućava opstanak mikroorganizama i povećava rizik od infekcija.
[box style=”0″]
Piše: prim. dr. sc. Silvio Altarac, dr. med., spec. urologije, znanstveni savjetnik
Poliklinika Medikol
Voćarska 106, 10000 Zagreb
Franca Prešerna 13, 40000 Čakovec
T: 0800 78 78; 01/ 4594 772; 040/ 638 500
[/box]
